marshall planı

5 haziran 1947 yılında dışişleri bakanı george marshall tarafından hazırlanan plandır.bu plan ile,avrupa ülkelerinin kendi aralarında bir ekonomik işbirliğine girişmeleri ve birbirlerinin eksikliklerini kapatmaları,genel işbirliği sonunda bir açık ortaya çıktığında amerika’nın bu açığı kapatması ile ekonomik sıkıntının giderilmesi amaçlanmıştır.

bu planla amerika gizli somurgeler elde etmistir.cok basarili bir plandir etkisini gunumuze kadar korumustur...

haziran 1947’de harward üniversitesinde bir konuşma yapan abd dışişleri bakanı george marshall, avrupa ekonomilerini tekrar kalkındırmak için çok geniş kapsamlı bir program önerdi.

marshall planı; buna katılmak isteyen her avrupa ülkesine amerikan mali yardımı, malzeme ve makinasını öngörüyordu. türkiye dahil 16 avrupa ülkesinin üyeleri 22 eylül’de amerika’ya sunulmak üzere bir avrupa ekonomik kalkınma programı hazırladılar. bu program üzerine amerika 3 nisan 1948’de dış yardım kanunu’nu çıkardı. amerika bu kanuna dayanarak daha ilk yılında 16’lara (ingiltere, fransa, belçika, italya, portekiz, irlanda, yunanistan, türkiye, hollanda, lüksemburg, isviçre, izlanda, avusturya, norveç, danimarka ve isveç) 6 milyar dolarlık bir ekonomik yardım yaptı. bu yardım müteakip yıllarda 12 milyar dolara ulaştı. marshsall planı, sovyetler ve peyklerine de açık olmakla birlikte, doğu bloku üyeleri buna katılmak istemediler. marshall yardımları sonucunda ve üç yıllık bir süre içinde av-rupa’daki sanayi üretimi savaş öncesine oranla % 25, tarımsal üretim ise % 14’lük bir artış gösterdi. dış yardım kanununun çıkması üzerine 16 avrupa ülkesi, 16 nisan 1948’de avrupa iktisadi işbirliği teşkilatı’nı kurdular.

(bkz: truman doktrini)

komunizm korkusundan etekleri tutusan amerikanin sovyet tehlikesi olan ulkelere yaptigi yardim... turkiye de bu ulkelerden biridir.

(bkz: marshall boya)

turkiye bu yardimi almaya yetkin degildi zira savasa girmemis yeniden yapilandirilmaya ihtiyac duymamaktaydi,fakat ozel anlasmalarla bu yardimi almistir.bu anlasmadan sonra turkiye resmen avrupa’nin arka bahcesi olmustur,cunku avrupalilar aldiklari yardimlarla sanayilesirken turkiye onlar icin hammadde uretmek zorunda birakiliyor bunu yaparken de amerika’dan malzemeleri almasi zorunlu kiliniyordu,turkiye’nin ilk dis borcu da bu yardimlardan(!) aldigi makina/techizatin bakimlari yuzunden olusuyordu.alinan 100 milyon dolarlik yardimiz yillik bakim masrafi 140 milyon dolar civarinda oluyordu.

öncesinde; (bkz: truman doktrini)

truman doktrini ile ikili anla$ma olmu$tur, ardından da türk amerikan yardımla$ma anla$ması marshall planı ile olur.